Μουσείο, Αρχαιολογικό Λήμνου

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Λήμνου στεγάζεται στο διώροφο κτίριο του Διοικητηρίου της Τουρκοκρατίας, στη Μύρινα. Η πλούσια συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει ευρήματα από όλη τη Λήμνο, που καλύπτουν χρονολογικά την ιστορία του νησιού από τη χαλκολιθική περίοδο ως τη ρωμαιοκρατία, και ευρήματα από την Ίμβρο, τα οποία είχε αποστείλει ο μητροπολίτης Ίμβρου Ιωακείμ στην Αθήνα λίγο πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή και την επικύρωση της Ίμβρου στο τουρκικό κράτος. Για να παρακολουθήσετε τα ευρήματα με χρονολογική σειρά, θα πρέπει να ξεκινήσετε από την πρώτη αίθουσα στα αριστερά της εισόδου. Εδώ εκτίθενται τα ευρήματα από την Πολιόχνη, ένα μεγάλο προϊστορικό οικισμό στα ανατολικά της Λήμνου που κατοικούνταν καθ’ όλη τη διάρκεια της 3ης χιλιετίας π.Χ. Η ανασκαφή του έχει φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα, που φωτίζουν όψεις της προϊστορίας του βόρειου Αιγαίου. Οι ανασκαφείς ονόμασαν καθεμία από τις χρονολογικές φάσεις του οικισμού με διαφορετικό χρώμα. Από την παλαιότερη φάση, τη μαύρη περίοδο (3500-3200 π.Χ.), θα δείτε αγγεία με σκουρόχρωμη, στιλπνή επιφάνεια, όπως η δίωτη φιάλη με τις μεγάλες λαβές. Η επόμενη περίοδος ονομάζεται κυανή (3200-2800 π.Χ.) και έχει ως χαρακτηριστικό σχήμα αγγείου την τριποδική πήλινη χύτρα. Στην υπόλοιπη αίθουσα θα δείτε κεραμική από την πράσινη και κόκκινη περίοδο (2800-2400 π.Χ.), περίοδο κατά την οποία ο οικισμός επεκτείνεται και οχυρώνεται. Τα σχήματα των αγγείων εξελίσσονται και τυποποιούνται, ενώ γενικεύεται και η χρήση των μετάλλων για την κατασκευή όπλων, εργαλείων και κοσμημάτων. Η έκθεση των ευρημάτων της Πολιόχνης συνεχίζεται στην απέναντι αίθουσα, δεξιά της εισόδου. Εδώ θα δείτε αγγεία της λεγόμενης κίτρινης περιόδου (2400-2100 π.Χ.), περιόδου συρρίκνωσης του οικισμού. Τα σχήματα των αγγείων διαφοροποιούνται. Το δέπας αμφικύπελλον, ένα ψηλό κυλινδρικό αγγείο με δύο μεγάλες κάθετες λαβές, κάνει την εμφάνισή του. Στο τέλος της κίτρινης περιόδου (2100 π.Χ.) ο οικισμός καταστρέφεται από σεισμό. Οι επόμενες δύο φάσεις, η φαιά και η ιώδης περίοδος, που καλύπτουν τη 2η χιλιετία π.Χ., αντιπροσωπεύονται με λίγα ευρήματα, αφού ο οικισμός βρισκόταν σε παρακμή. Στο βάθος της αίθουσας εκτίθενται ευρήματα από την προϊστορική Μύρινα, στα βόρεια της σημερινής ομώνυμης πόλης, στη δυτική ακτή του νησιού. Βγαίνοντας από την αίθουσα, στα δεξιά σας, θα δείτε ευρήματα την εποχής του χαλκού από το υπόλοιπο νησί, καθώς και μυκηναϊκή κεραμική από τη μικρή νησίδα Κουκονήσι. Οι δύο επόμενες συνεχόμενες αίθουσες φιλοξενούν τη συλλογή των επιτύμβιων μνημείων, των επιγραφών και των γλυπτών του μουσείου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν δύο μαρμάρινες επιτύμβιες λήκυθοι με ανάγλυφη διακόσμηση, το άγαλμα ενός Έρωτα τοξότη, που θεωρείται ρωμαϊκό αντίγραφο χάλκινου έργου του Λύσιππου του 4ου αι. π.Χ., και το άγαλμα του Γανυμήδη με αετό, έργο του 3ου αι. μ.Χ. Οι επιγραφές μάς δίνουν πολλά στοιχεία για την ιστορία του νησιού, την εγκατάσταση Αθηναίων κληρούχων, τις δικαιοδοσίες της Βουλής και της Εκκλησίας του Δήμου, αλλά και πληροφορίες για τις λατρευτικές συνήθειες των κατοίκων του νησιού. Ιδιαίτερη ενότητα αποτελούν οι όροι, οι λίθινες στήλες με τις οποίες σηματοδοτούσαν τους αγρούς που ήταν υποθηκευμένοι λόγω δανείων. Η έκθεση συνεχίζεται στον πρώτο όροφο. Αριστερά από το κλιμακοστάσιο εκτίθενται τα ευρήματα της αρχαϊκής εποχής από το ιερό των Καβείρων, βοηθών του θεού Ηφαίστου, που ανασκάφηκε κοντά στην πόλη Ηφαιστία. Εδώ τελούνταν μυστηριακές τελετές, και τα διάφορα αγγεία, όπως οι κάνθαροι που θα δείτε, ίσως σχετίζονταν με αυτές. Στη συνέχεια αυτής της αίθουσας, καθώς και στις δύο επόμενες αίθουσες του ορόφου, εκτίθενται ευρήματα από την πόλη Ηφαιστία, τη δεύτερη μετά τη Μύρινα σημαντική πόλη, στα βόρεια της Λήμνου. Εδώ θα δείτε τα ευρήματα από το νεκροταφείο και το ιερό της Μεγάλης Θεάς, που χρονολογούνται από τον 8ο αι. έως τον 6ο αι. π.Χ. Από τα αναθήματα του ιερού ξεχωρίζουν τα πήλινα ειδώλια των σειρήνων, θεοτήτων του Κάτω Κόσμου που είχαν σώμα πουλιού και γυναικείο κεφάλι. Η απεικόνισή τους σ’ αυτά τα ειδώλια έχει ένα ιδιαίτερο, λημνιακό ύφος. Εκτός από την πλούσια κεραμική, από το ιερό προέρχονται και τα ζωγραφιστά ειδώλια γυναικείας μορφής με κυλινδρικό σώμα και υψωμένα χέρια, που δηλώνουν σαφείς επιρροές από τη μινωική Κρήτη. Στις αίθουσες αυτές εκτίθενται και τα ευρήματα της ίδιας περιόδου από τη Μύρινα. Ξεχωριστό σύνολο αποτελούν τα ευρήματα του ιερού της Αρτέμιδος, απ’ όπου προέρχεται και μια θυσία ταύρου, τα υπολείμματα της οποίας θα δείτε εδώ, αλλά και τα ειδώλια μουσικών. Το υπόλοιπο τμήμα του ορόφου είναι αφιερωμένο στη Λήμνο των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Τα κλασικά ευρήματα, αττικά μελαμβαφή αγγεία και σκεύη από τους τάφους των Αθηναίων κληρούχων, πιστοποιούν την εξάρτηση της Λήμνου από την Αθήνα κατά το μεγαλύτερο μέρος της κλασικής περιόδου. Ανάμεσα στα ευρήματα, αξίζει να προσέξετε ένα πήλινο επίνητρο από την Ηφαιστία. Το σκεύος αυτό κάλυπτε το γόνατο των γυναικών κατά τη διάρκεια του γνεσίματος. Το συγκεκριμένο φέρει στη μία επιφάνεια ζωγραφική παράσταση φοίνικα και λαγού που τρέχει μπροστά από ένα ιωνικό κτίριο και στην άλλη πλευρά παράσταση γυναίκας που γνέθει. Από τα ευρήματα της ελληνιστικής περιόδου θα δείτε κεραμικούς τροχούς, μήτρες ανάγλυφων αγγείων και ειδωλίων, σφραγίδες και σκεύη καθημερινής χρήσης. Στη γωνιακή αίθουσα, απέναντι από το κλιμακοστάσιο, έχουν συγκεντρωθεί όλα τα χάλκινα και τα χρυσά αντικείμενα της συλλογής του μουσείου. Ανάμεσά τους θα δείτε εργαλεία, κοσμήματα, αλλά και την πλούσια συλλογή νομισμάτων απ’ όλη τη Λήμνο. Τα νομίσματα με την Αθηνά και την κουκουβάγια προέρχονται από τη Μύρινα του 3ου αι. π.Χ., ενώ σε κάποια νομίσματα της Ηφαιστίας απεικονίζεται ο Ήφαιστος, ο οποίος, σύμφωνα με το μύθο, κατέφυγε στη Λήμνο όταν η Ήρα τον έδιωξε από τον Όλυμπο. Λίθινοι όροι με επιγραφές (5ος-4ος αι. π.Χ.) για υποθήκευση οικιών και κτημάτων (Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου). Το κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Λήμνου. Η είσοδος του εκθεσιακού χώρου στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λήμνου. Πήλινα αγαλμάτια των σειρήνων από το Ιερό της Μεγάλης Θεάς στην Ηφαιστία, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου.